Οι αναμνήσεις μου ξεκινούν από τη μέρα που έπεσα στο χιόνι. Σε μια στροφή έπεσα απ’ την τσάντα και κανείς απ’ την αγέλη δεν το πήρε είδηση. Ο παγερός αέρας σκόρπιζε τ’ αδύναμα γαβγίσματά μου κι έκανα να τρέξω πίσω από τα άλογα, αλλά βούλιαζα στο χιόνι. Το σκοτάδι είχε σκεπάσει τα βουνά όταν ξύπνησα τρομαγμένος από μια γλώσσα υγρή και χλιαρή που μ’ έγλειφε απ’ τη μουσούδα ώς την ουρά, ενώ, ταυτόχρονα, μια μύτη με οσμιζόταν. Εκείνη η χλιαρή γλώσσα που μ’ έγλειφε έδιωξε το φόβο, και καθώς είχα συνέλθει λίγο από την παγωνιά, άφησα κάτι πανίσχυρα δόντια να με πιάσουν απ’ το σβέρκο χωρίς να με πονέσουν. Πήγα έτσι σηκωτός μέχρι μια σπηλιά, κι εκεί, ο σωτήρας μου, ένας ιαγουάρος, μου χάρισε τη ζεστασιά του μεγάλου κορμιού του.»
* * *
Είναι δύσκολο να είσαι σκύλος στην υπηρεσία μιας ομάδας ανθρώπων που σου φέρονται σκληρά. Είναι δύσκολο να είσαι δεμένος με μια αλυσίδα σ’ ένα δέντρο και να μη νοσταλγείς τη μακρινή εποχή που έπαιζες ελεύθερος, συντροφιά μ’ έναν μικρό ινδιάνο… Είναι δύσκολο να ξεχάσεις τη μέρα που βρέθηκες χαμένος στο χιόνι, τότε που πίστεψες πως είχε έρθει το τέλος σου. Είναι δύσκολο να ξεχάσεις ότι χρωστάς τη ζωή σου σ’ εκείνον τον ιαγουάρο που σε τάισε όταν ήσουν κουτάβι. Η ζωή όμως έχει γυρίσματα, και ο γερμανικός ποιμενικός που τον έλεγαν Πιστό, και πρωταγωνιστεί στην (τέταρτη) ιστορία για παιδιά του Λουίς Σεπούλβεδα, βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σκληρή πραγματικότητα που θυμίζει σε πολλά την αγνοημένη και περιθωριοποιημένη φυλή των ινδιάνων Μαπούτσε — φυλή από την οποία κατάγεται και ο ίδιος ο Σεπούλβεδα, και αποτελεί το ένα δέκατο του πληθυσμού της Χιλής. Η ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό αναζητά την οικουμενική αξία που μαρτυρά το ίδιο το όνομα του πρωταγωνιστή (Αφμάου = Πιστός στη γλώσσα των Μαπούτσε), που εκτός από πιστός και γενναίος, αποδεικνύει ότι διαθέτει και μια αλάθητη μνήμη…
«Ήθελα να γράψω έναν ύμνο στην πιστότητα και τη φιλία για να στηρίξω με τον τρόπο μου τη φυλή των Μαπούτσε που ζει αγνοημένη και παραγκωνισμένη απ’ όλες τις κυβερνήσεις της πατρίδας μου. Το βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο και μιλά με τη φωνή του σκύλου-πρωταγωνιστή. Είναι η πρώτη φορά που διηγούμαι μια ιστορία βάζοντας στη θέση του αφηγητή ένα ζώο, αλλά για πρώτη φορά επίσης προσπάθησα να διηγηθώ συμπυκνωμένη μέσα σε πολύ λίγες σελίδες την κατάσταση που βιώνει μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού της Χιλής. Χρειάστηκε μια επίπονη δουλειά σύνθεσης για να μπορέσω να συνοψίσω την ιστορία μιας εθνότητας σε έξι φράσεις, και αναγκάστηκα να διαβάσω πολλά βιβλία κοινωνικής ανθρωπολογίας για να μετατρέψω την πληροφορία σε λογοτεχνία.» Λ.Σ.
Dungu… Λόγια…
ΜΕ ΑΥΤΌ ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΕΚΠΛΗΡΏΝΩ ένα χρέος πολλών ετών. Ανέκαθεν υποστήριζα ότι μεγάλο μέρος της συγγραφικής μου κλίσης το οφείλω στο γεγονός ότι είχα θείους και παππούδες που μου αφηγούνταν ιστορίες, και στον μακρινό νότο της Χιλής, σε μια περιοχή που λέγεται Αραουκανία ή Wallmapu, είχα έναν θείο, τον Ignacio Kallfukurá, mapuche (σύνθετη λέξη απ’ το mapu, που σημαίνει γη, και το che, άνθρωποι), ο οποίος, τα βράδια, αφηγούνταν στα μικρά mapuche ιστορίες στη γλώσσα του, τη mapudungun. Εγώ μπορεί να μην καταλάβαινα όλα όσα έλεγαν οι άλλοι mapuche σ’ αυτή την ιδιόλεκτο, αλλά τις ιστορίες που έλεγε ο θείος μου τις καταλάβαινα.
Ήταν ιστορίες που μιλούσαν για αλεπούδες, πούμα, κόνδορες και παπαγάλους, και οι αγαπημένες μου ήταν αυτές που αφηγούνταν περιπέτειες της wig
Πάντα μ’ αρέσει να λέω ιστορίες στα παιδιά mapuche, τα βράδια, στην ακροποταμιά, ενώ τρώμε αραουκάριες και πίνουμε χυμό από μήλα που έχουμε μόλις κόψει απ’ το μποστάνι.
Τώρα που κοντεύω την ηλικία του θείου μου Ignacio Kallfukurá, τους αφηγούμαι αυτή την ιστορία ενός σκύλου που μεγάλωσε με τους mapuche, ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό.
Σας καλώ, λοιπόν, στην Αραουκανία, στην Wallmapu, στη χώρα των Ανθρώπων της Γης.
ΛΟΥΙΣ ΣΕΠΟΥΛΒΕΔΑ