Γκίγε


Όλα άρχισαν τη μέρα που η κυρία Σόνια μάς έκανε μια ερώτηση. Στα παράθυρα έλαμπε ένας τεράστιος κίτρινος ήλιος και τα φύλλα από τα φοινικόδεντρα κουνιούνταν όπως κουνάει το χέρι του ο μπαμπάς όταν έχει ξυπνήσει νωρίς και με αποχαιρετάει στην πόρτα του σχολείου φορώντας τα πράσινα γάντια του επειδή είναι χειμώνας.
Η κυρία Σόνια σηκώθηκε από την έδρα, που ξεχωρίζει από τα θρανία μας γιατί είναι πιο μεγάλη, και χτύπησε καναδυό φορές τα χέρια της μεταξύ τους, γεμίζοντας τον αέρα με κιμωλία. Επίσης, έβηξε λιγάκι. Η Ναζία λέει ότι φταίει η κιμωλία, που σου ξεραίνει το λαιμό σαν να έχεις φάει κουραμπιέ, και μερικές φορές, αν δεν πιεις νερό, κάνεις κι εμετό από πάνω.
«Και τώρα παιδιά, πριν βγείτε για διάλειμμα, θέλω να μου απαντήσετε σε μία ερώτηση» είπε. Έπειτα στράφηκε προς τον πίνακα, πήρε μια κόκκινη κιμωλία κι έγραψε με μεγάλα γράμματα:

ΤΙ ΘΕΛΩ ΝΑ ΓΙΝΩ ΟΤΑΝ ΜΕΓΑΛΩΣΩ

Αμέσως σηκώσαμε χέρι. Όλοι, μέχρι και ο Χαβιέρ Αγκιλάρ που έχει μόνο ένα, επειδή το άλλο δεν του φύτρωσε όταν γεννήθηκε, και το κουνάει στον αέρα έτσι, πέρα-δώθε, πολύ γρήγορα. Η κυρία είπε όχι κάμποσες φορές με το κεφάλι, παραπάνω από πέντε.
«Με τη σειρά, παιδιά.»
Αρχίσαμε από την πρώτη σειρά και συνεχίσαμε μέχρι την τελευταία, εκεί που κάθομαι εγώ. Η κυρία σημείωσε συνολικά:

Τρεις ποδοσφαιριστές της Μπάρτσα, δύο της Ρεάλ, έναν της Μάντσεστερ κι έναν Ινιέστα.
Έξι Ράφα Ναδάλ
Δύο πανύψηλα μοντέλα
Μία πριγκίπισσα (η Ναζία)
Έναν πάμπλουτο γιατρό
Τρεις Μπιγιονσέ
Έναν Μπάτμαν
Έναν πιλότο διαστημόπλοιου από βιντεοπαιχνίδι
Δύο πλανητάρχες (οι δίδυμοι Ροσόν)
Μία διάσημη από εκείνες που βγαίνουν το βράδυ στην τηλεόραση
Μία κτηνίατρο για μεγάλα σκυλιά
Μία νικήτρια του παιδικού The Voice
Έναν ολυμπιονίκη

Όταν ήρθε η σειρά μου, ο Ματέο Ναρβάεθ ρεύτηκε και όλοι γέλασαν, αλλά αμέσως μετά σώπασαν επειδή η κυρία, που δεν της αρέσουν καθόλου τα ρεψίματα κι οι πορδές, πήρε το σοβαρό της και είπε: «Σσσστ, Ματέο» και το ξαναείπε και δεύτερη φορά.
Κι έπειτα με κοίταξε.
«Εσύ, Γκιγέρμο;»
Η Ναζία μού έριξε μια αγκωνιά και γέλασε, καλύπτοντας το πρόσωπό της με τα χέρια. Πάντοτε καλύπτει το πρόσωπό της, επειδή λέει ότι στο Πακιστάν δε θεωρείται σωστό να γελάνε τα κορίτσια δυνατά και με ανοιχτό το στόμα, και οι γονείς θυμώνουν.
«Εμένα… εμένα θα μου άρεσε να γίνω Μαίρη Πόππινς» είπα.
Η κυρία έβαλε το χέρι στο το λαιμό της, και μου φάνηκε σαν να είχε κρυώσει και να την πονούσε, αν και δεν πρόλαβα να τη ρωτήσω, επειδή αμέσως χτύπησε το κουδούνι και ανοίξαμε τις τσάντες μας για να πάρουμε τα σάντουιτς και να βγούμε στην αυλή.
«Εσύ, Γκιγέρμο, κάνε μου τη χάρη να μείνεις για ένα λεπτό» είπε. Και πρόσθεσε: «Οι υπόλοιποι μπορείτε να βγείτε έξω».
Όταν έφυγαν όλοι, η κυρία ήρθε κοντά μου και κάθισε πάνω στο θρανίο τού Αρτούρο Σαλαθάρ, ο οποίος έχει να φανεί στην τάξη από πριν απ’ τα Χριστούγεννα, επειδή μια μέρα που πήγαμε εκδρομή σ’ ένα μουσείο που έχει πολλούς πλανήτες έπεσε από μια σκάλα κι έσπασε το πόδι του, πέντε δόντια και δύο δάχτυλα.
«Για να δούμε λοιπόν, Γκιγέρμο, πώς και σου ήρθε να γίνεις Μαίρη Πόππινς όταν μεγαλώσεις…» είπε.
Δεν απάντησα, επειδή η Ναζία, που πολλά απογεύματα κάθεται στο ταμείο του σουπερμάρκετ μαζί με τη μαμά της και γνωρίζει πολλά πράγματα για τους μεγάλους, λέει πως όταν οι πελάτες τελειώνουν μια φράση με τέτοιο τρόπο, σαν να την τραβάνε προς τα πάνω, είναι επειδή δεν έχουν ολοκληρώσει αυτό που θέλουν να πουν και πρέπει να τους περιμένεις επειδή σκέφτονται.
«Δε θα προτιμούσες να γίνεις… κάτι άλλο;» ρώτησε η κυρία, αγγίζοντας τη φακίδα που έχει στη μια πλευρά του στόματός της.
«Όχι, κυρία.»
Η κυρία Σόνια ξεφύσηξε από τη μύτη και χαμογέλασε. Τότε θυμήθηκα ότι η μαμά μού είχε πει πως μερικές φορές, όταν οι άνθρωποι που δεν είναι παιδιά σιωπούν, δεν είναι επειδή έχουν τελειώσει αυτό που θέλουν να πουν, αλλά σταματούν για να μην πνιγούν ή κάτι τέτοιο, δεν το θυμάμαι τώρα, κι έτσι δεν είπα τίποτα.
«Και για πες μου, Γκιγέρμο» είπε, βγάζοντας τον αέρα από τη μύτη όπως ο γάτος της κυρίας Κονσουέλο, της θυρωρού που είχαμε στην πολυκατοικία που μέναμε προτού μετακομίσουμε στο τωρινό διαμέρισμα, «γιατί θα σου άρεσε να γίνεις Μαίρη Πόππινς;»
«Επειδή πετάει, κυρία.»
Η κυρία έκανε «μμμμμμ» κι έπειτα έξυσε λίγο το μέτωπό της.
«Και τα πουλιά πετάνε όμως, σωστά;»
«Ναι.»
«Εσύ, όμως, δε θέλεις να γίνεις πουλί, έτσι δεν είναι;» είπε.
«Όχι.»
«Γιατί όχι;»
«Ε… επειδή αν ήμουν πουλί, δε θα μπορούσα να είμαι Μαίρη Πόππινς.»
Η κυρία ξεφύσηξε ξανά από τη μύτη και δεν είπε τίποτ’ άλλο, κι έτσι μείναμε και πάλι σιωπηλοί γι’ αρκετή ώρα. Έπειτα σούφρωσε τα χείλη της λοξά, όπως κάνει μερικές φορές ο μπαμπάς, και ξερόβηξε.
«Και για πες μου» είπε, «για ποιον άλλο λόγο θα σου άρεσε να γίνεις Μαίρη Πόππινς;»
«Ε, να… επειδή έχει μια ομπρέλα που μιλάει και μια παλιά βαλίτσα απ’ όπου βγαίνουν πολλά έπιπλα τζάμπα… και τη δύναμη να κάνει τα συρτάρια να τακτοποιούνται μόνα τους… κι επειδή, όταν δε δουλεύει, ζει στον ουρανό, παρόλο που κάνει και καταδύσεις στη θάλασσα μαζί με τα ψάρια και τα χταπόδια.»
«Στον ουρανό;»
«Ναι.»
Η κυρία ανοιγόκλεισε αργά τα μάτια της. Έπειτα έβαλε το χέρι της στα μαλλιά μου και μου τα ανακάτεψε αρκετά.
«Γκίγε» είπε, «το ξέρεις ότι η Μαίρη Πόππινς είναι… μαγική, έτσι δεν είναι;»
«Βέβαια.»
«Θέλω να πω, ότι δεν είναι σαν κι εμάς.»
«Ναι.»
«Αυτό που εννοώ είναι ότι η Μαίρη Πόππινς είναι μια ηρωίδα του παραμυθιού, όπως ο Σούπερμαν, ο Χάρι Πότερ ή η Ματίλντα… ή ο Μπομπ ο Σφουγγαράκης. Δηλαδή, υπάρχουν αλλά δεν υπάρχουν. Το καταλαβαίνεις;»
«Όχι.»
«Εννοώ ότι δεν είναι σαν κι εμάς, επειδή υπάρχουν μόνο στη φαντασία μας» είπε. Και πρόσθεσε: «Μ’ άλλα λόγια, δεν μπορούμε να τους αγγίξουμε επειδή είναι… πλάσματα της φαντασίας».
«Η Μαίρη Πόππινς, όμως, υπάρχει.»
«Α, ναι;»
«Ναι.»
Με κοίταξε και χαμογέλασε λιγάκι.
«Και πού βρίσκεται;»
«Τώρα δεν ξέρω, αλλά ζει στο Λονδίνο, επειδή εκεί μιλούν αγγλικά. Εγώ τη γνώρισα. Τον Δεκαπενταύγουστο, στο τριήμερο της Παναγίας, η μαμά κι ο μπαμπάς με πήγαν ταξίδι για να τη δω. Ζούσε σ’ ένα θέατρο μαζί με τα ζώα της και τραγουδούσε. Κι όταν τελείωσε η παράσταση κι όλοι έφυγαν, μας άφησε να μπούμε στο δωμάτιό της και μου είπε διάφορα πράγματα.»
Η κυρία άγγιξε τη φακίδα της.
«Αχά» είπε. Και πρόσθεσε: «Σαν τι πράγματα;»
«Αυτά είναι μυστικά, κυρία.»
Τότε χτύπησε μια φορά το κουδούνι, πράγμα που σήμαινε ότι είχε ήδη περάσει το μισό διάλειμμα, και η κυρία γύρισε και κοίταξε το μεγάλο ρολόι που βρίσκεται πάνω από τον πίνακα.
«Μάλιστα» είπε. Έμεινε σιωπηλή σαν να σκεφτόταν κάτι πολύ σοβαρό, κι έπειτα γύρισε προς το μέρος μου. «Έλα, βγες τώρα στην αυλή, γιατί δε θα προλάβεις να φας το σάντουιτς.» Την ώρα που εγώ τακτοποιούσα τα βιβλία μου στο συρτάρι κι έβγαζα το σάντουιτς από την τσάντα, εκείνη πήγε στην έδρα, κάθισε κι άρχισε να γράφει κάτι στο σημειωματάριό της. Εγώ βγήκα στο διάδρομο. Η Ναζία με περίμενε μπροστά από τις τουαλέτες. Όταν έφτασα, μου έδωσε το χέρι και μου είπε:
«Γιατί άργησες τόσο πολύ;»
«Για τίποτα.»
«Σ’ έβαλε τιμωρία η κυρία;»
«Όχι.»
«Α…»
Παραμέρισε λίγο τη ροζ μαντίλα που φορούσε στο κεφάλι και ήπιε λίγο χυμό. Έπειτα, πρόσθεσε:
«Έλα, τρέξε. Θέλω να σου δείξω κάτι».
 

https://diavazontas.blogspot.com στις 10-01-2019

http://m.popaganda.gr στις 22-01-2019

Ο Γκιγιέ είναι ένας καλός και χαρούμενος μαθητής της τετάρτης δημοτικού. Αυτό είναι το πρόβλημα για τη δασκάλα του: είναι πολύ καλός και πολύ χαρούμενος. Επίσης, έχει εμμονή με την Μαίρη Πόπινς και κάνει παρέα μόνο με τη συμμαθήτριά του Ναζία που είναι από το Πακιστάν και τα άλλα παιδιά την κοροϊδεύουν. 

Σταδιακά το παιδί αποκαλύπτει την παράξενη οικογενειακή του κατάσταση: η μητέρα του είναι αεροσυνοδός και λείπει εδώ και μήνες στο Ντουμπάι. Του στέλνει ένα γράμμα κάθε Πέμπτη, αλλά δεν έχουν μιλήσει σε όλο αυτό το διάστημα, διότι αυτή μπορεί μόνο τα βράδια, όταν ο Γκιγιέ κοιμάται. Όμως, του μεταφέρει τα νέα της ο πατέρας του, ο οποίος, έχοντας μείνει άνεργος πρόσφατα, περνάει τις νύχτες του στον υπολογιστή, μιλώντας της και τις μέρες του, γράφοντάς της επιστολές. 

Το «Ένας γιος» του Ισπανού συγγραφέα/ποιητή/μεταφραστή Αλεχάντρο Παλόμας μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Opera. Αποτελεί μέρος της τριλογίας που περιλαμβάνει τα «Μια Μητέρα» και «Ένας Σκύλος». Ο Παλόμας στα βιβλία του εξετάζει τα αισθήματα και τις πράξεις χαρακτήρων των οποίων οι ζωές έχουν στιγματιστεί από τυχαία γεγονότα.

Έμπειρος, ο δημιουργός χρησιμοποιεί δύο τρικ που απογειώνουν το κείμενο: από τη μία, προσεγγίζει μια κατ' εξοχήν μελοδραματική ιστορία μέσα από τη φόρμα μιας ιστορίας μυστηρίου, με τη δασκάλα και την ψυχολόγο να προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τα δεδομένα. Από την άλλη, ο συγγραφέας έχει επιλέξει το τρικ της πολυπρισμικής γραφής: κάθε κεφάλαιο γράφεται από την οπτική ενός από τους πρωταγωνιστές, ώστε να δημιουργηθεί ένα «κοινό» αλήθειας, στο οποίο όλοι συνεισφέρουν τη δική τους.

Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που μας προσφέρει τη βυθομέτρηση στον ψυχισμό ενός παιδιού και ενός πατέρα που κατατρύχονται από μια πρόσφατη τραγωδία, χωρίς όμως την εύκολη υπερβολή. Σε αυτό το μικρής έκτασης κείμενο, ο Παλόμας αποδεικνύει ξανά ότι κατέχει τον τροπο να δημιουργεί λογοτεχνία που λειτουργεί ως εμπειρία.

fractalart.gr στις 15-10-2019

Μια ιστορία (διπλής) ενηλικίωσης

Σ’ ένα σχολείο που θα μπορούσε να βρίσκεται οπουδήποτε, σε μία τάξη Δ’ δημοτικού όπου όλοι χωρούν, από παιδιά μεταναστών, παιδιά με αναπηρίες, παιδιά που είναι κάπως «διαφορετικά», σε έναν κόσμο αβάσταχτης καθημερινότητας όπου μία και  μόνη μαγική λέξη αρκεί για να κάνει θαύματα, σε σχέσεις με ρόλους ανεστραμμένους, σ’ ένα καφέ δερμάτινο άλμπουμ που κρύβει ένα ανείπωτο μυστικό, σ’ έναν τέτοιο κόσμο μεγαλώνει ο Γκίγιε, ένας γιος.

Ο Αλεχάντρο Παλόμας είναι ένας σύγχρονος ισπανός συγγραφέας με περισσότερα από 15 βιβλία, βραβευμένος για πολλά από τα έργα του. Φιναλίστ για το Λογοτεχνικό Βραβείο Ciudad το 2008 για το έργο του Το μυστικό των Hoffman, υπήρξε επίσης φιναλίστ για το Λογοτεχνικό βραβείο Primavera με το βιβλίο του Η ψυχή του κόσμου (2011). Το 2014 δημοσίευσε το έργο Μία μητέρα (πρώτο μέρος της άτυπης τριλογίας του που συμπληρώνεται από τα έργα του Ένας σκύλος, 2016 και Μία αγάπη, βραβείο Nadal 2018), βιβλίο που τον καθιέρωσε ως συγγραφέα, με 12 εκδόσεις και μεταφράσεις σε 8 γλώσσες. Ακολούθησε το έργο Ένας γιος το 2015, για το οποίο έλαβε το λογοτεχνικό βραβείο Joaquim Ruyera και το οποίο μεταφράστηκε σε 12 γλώσσες. Το 2016 ο Αλεχάντρο Παλόμας έλαβε για το Ένας γιος το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Παιδιά και Νέους Αναγνώστες. Αφήνοντας πίσω του μία λαμπρή καριέρα μεταφραστή, ο συγγραφέας έχει αφοσιωθεί πλέον στη λογοτεχνία και στην ποίηση, ενώ έργα του ανεβαίνουν σε θεατρικές παραστάσεις και ετοιμάζονται να μεταφερθούν επίσης στον κινηματογράφο. Βασικοί θεματικοί άξονες του έργου του είναι τα προβλήματα που δημιουργούν τόσο η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων όσο και οι δύσκολες οικογενειακές σχέσεις.

«Με ενδιαφέρει να φτιάχνω αληθινά πρόσωπα και όχι απλά χαρακτήρες» λέει ο ίδιος ο συγγραφέας που, υποστηρίζει, επιπλέον, πως «οι συγγραφείς δίνουν ζωή στην πραγματικότητα». «Εμείς οι συγγραφείς πρέπει να κάνουμε το δύσκολο να φαίνεται εύκολο, σε αυτό ακριβώς συνοψίζεται το μεγαλείο της συγγραφής», ανέφερε πρόσφατα σε συνέντευξή του.

Ο εννιάχρονος ήρωας του βιβλίου, ο Γκίγιε, μαθητής της Δ’ τάξης, παράξενα χαρούμενος, έχει κολλητή του τη Ναζία, κόρη μεταναστών από το Πακιστάν. Όνειρό του, να γίνει Μαίρη Πόππινς. Η συμπεριφορά του προκαλεί την απορία της δασκάλας του που ζητά τη βοήθεια της ψυχολόγου του σχολείου. O πατέρας του Γκίγιε καλείται για ενημέρωση στο σχολείο. Και εκεί αρχίζει να ξετυλίγεται το νήμα της ιστορίας….. Για όλα υπάρχει χώρος στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο, για την οδύνη της απώλειας, για τη διαφορετικότητα,  για τον αποκλεισμό, για την αδυναμία επικοινωνίας, για την ανάγκη να πλησιάσουμε ο ένας τον άλλον ή και να αφήσουμε να μας πλησιάσουν..…

Ένα βιβλίο που κάθε του σελίδα είναι και μία ανάσα τρυφερότητας, το έργο Ένας γιος είναι μία ειλικρινής και διεισδυτική ματιά σε δύσκολες, επώδυνες εμπειρίες. Απέριττος ρεαλισμός και ξενοιασιά, απελπισία και παιδική αποφασιστικότητα συνυπάρχουν ταυτόχρονα στις σελίδες αυτού του πρωτότυπου μανιφέστου ανθρωπιάς. Με καταιγιστική συναισθηματική ένταση και με έναν ιδιαίτερο τρόπο γραφής, ο συγγραφέας απομακρύνεται από τη σκηνή, αφήνοντας να διηγηθούν την ιστορία οι ίδιοι οι ήρωές του, τους δίνει και το ρόλο του αφηγητή, χαρίζοντας στον αναγνώστη την ευκαιρία να αφουγκραστεί κάθε ψίθυρο, κάθε λέξη, κάθε παλμό ψυχής με τρόπο συγκινητικά άμεσο, εξαιρετικά τρυφερό και συνάμα απατηλά απλό. Κάθε κεφάλαιο ανήκει σε διαφορετικό αφηγητή, με βασικούς ομιλητές τον Γκίγιε και την ψυχολόγο του σχολείου Μαρία, ενώ από ένα κεφάλαιο κρατούν η δασκάλα του Γκίγιε, Σόνια και ο πατέρας του, Μανουέλ Αντούνεθ.

Η χρήση της γλώσσας μετατρέπεται σε εργαλείο μοναδικής αποτελεσματικότητας, πειστικά παιδική όταν μιλά ο Γκίγιε, πιο επιστημονική όταν μιλά η Μαρία ή η Σόνια, πατρική/ανδρική όταν μιλά ο Μανουέλ. Ο Αλεχάντρο Παλόμας καταφέρνει με μία πρωτόγνωρη δεξιοτεχνία να συνεπάρει τον αναγνώστη με τη ζεστασιά του λόγου του καταφέρνοντας να πλάσει έναν έργο αυθεντικά αθώο, αισθαντικό, τρυφερό, γεμάτο ειλικρίνεια και βάθος, που μας θυμίζει πόσος κόπος, τελικά, χρειάζεται για να μπορέσει να μιλήσει κανείς απλά για γεγονότα και καταστάσεις που έχουν εμπνεύσει έργα βαθυστόχαστα, με περίπλοκη δομή και ακόμη πιο εξεζητημένο λεξιλόγιο, μα που δεν καταφέρνουν πάντα να συγκινήσουν και να προκαλέσουν τον ελάχιστο ψυχικό παλμό στον αναγνώστη.

Η αμεσότητα και η αυθεντικότητα της αφήγησης υπογραμμίζονται τόσο από την αληθοφανή περιγραφή των συνεδριών μεταξύ της ψυχολόγου και του Γκίγιε όσο και από τις ζωγραφιές που αυτός δίνει στη Μαρία κατά τη διάρκεια των συναντήσεών τους. Ζωγραφισμένες από εννιάχρονο μικρό ζωγράφο, δίνουν μία πνοή άδολης παιδικότητας αλλά, την ίδια στιγμή,  γίνονται μάρτυρας μίας αλήθειας πικρής, μίας πραγματικότητας αφόρητης. Ποιος στηρίζει ποιον, ποιος αγωνιά διπλά, ποιος είναι έτοιμος για όλα; Ο Γκίγιε πονά, ο Γκίγιε ξέρει, ο Γκίγιε νοιάζεται, ο Γκίγιε τολμά, ο Γκίγιε αγαπά…. Άλλωστε, συχνά τα παιδιά ξαφνιάζουν με την ωριμότητά τους, με τη σοφία τους, με την ανεξάντλητη αγάπη τους, ακόμη και όταν εμείς οι μεγάλοι δεν είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε το δώρο αυτό.

Σε ποιους άραγε απευθύνεται το βιβλίο; Σε όλους, ανεξαιρέτως. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα cross-over, ένα έργο που πρέπει να διαβαστεί από κάθε μέλος της οικογένειας, να γίνει αντικείμενο ευρύτερης συζήτησης έτσι ώστε να δούμε πώς τα ανόθευτα υλικά της συγγραφής κρύβουν, συχνά, τις μεγαλύτερες αλήθειες. Ο Αλεχάντρο Παλόμας με την ιδιαίτερη αφηγηματική του ικανότητα που συνδυάζει χαμόγελο και δάκρυ, ελαφράδα και σκοτάδι, μιλά για παιδιά που βιώνουν συναισθηματική, πρωτίστως, ορφάνια, για αγόρια που δεν αγαπούν το ποδόσφαιρο και θέλουν να ντύνονται Μαίρη Πόππινς, για μετανάστες που το μακρύ χέρι της πατρίδας από την οποία έφυγαν μακριά καταφέρνει να τους γραπώσει, για ενήλικες που συντρίβονται κάτω από το βάρος μίας απώλειας, για την διαφορετικότητα που προκαλεί φόβο και καχυποψία, για τη δυσκολία να πλησιάσουμε ο ένας τον άλλο με ανυπόκριτη ειλικρίνεια.

Χιούμορ, τρυφερότητα, αισιοδοξία και το βλέμμα, κυρίως, ενός παιδιού, που κοιτάζει, μέσα στις σκοτεινές όψεις της αληθινής ζωής, συνθέτουν μια λιτή, ατόφια λογοτεχνική πρόταση. Εν τέλει, ο συγγραφέας θα φέρει πατέρα και γιο σε κοινή τροχιά με έναν βαθιά ανθρώπινο μα διόλου μελοδραματικό τρόπο. Απλό και συγκινητικό, το βιβλίο εξελίσσεται σε μία ιστορία (διπλής) ενηλικίωσης. Και μένει στη μνήμη του αναγνώστη για πολύ-πολύ καιρό, όταν ίσως το εξεζητημένο λεξιλόγιο και οι περίπλοκες δομές άλλων έργων θα έχουν, προ πολλού, ξεθωριάσει.

Νάντια Τράτα

http://www.periou.gr στις 01-11-2019

Έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στα μυθιστορήματα εκείνα που στηρίζονται στις συναισθηματικές αντιδράσεις ατόμων διαφορετικών ηλικιών μεταξύ τους. Διαθέτουν ένα είδος κυκλικής θεώρησης του θέματος που αναλύουν.

Στην ουσία κάτι τέτοια μυθιστορήματα εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία των cross over λογοτεχνικών βιβλίων και η ικανότητα τους να μπορούν να αποτελούν ενδιαφέρον ανάγνωσμα για αναγνώστες από 13 ετών έως… 83 plus, νομίζω πως τα κατατάσσει ακόμα στα λογοτεχνικά εκείνα έργα που αναπτύσσουν την προβληματική τους με τρόπους ιδιαιτέρους ευρηματικούς όσο και ουσιαστικά καίριους μέσα στην απλότητά τους.

 Ένα τέτοιο έργο είναι και το μυθιστόρημα «Ένας γιος» του πολυμετραφρασμένου Καταλανού Αλεχάντρο Παλόμας (Βαρκελώνη 1947). Δυο τα κεντρικά πρόσωπα του έργου – ο Γκιγέρμο, ένα αγόρι, γύρω στα δέκα και ο πατέρας του, ο Μανουέλ. Η μητέρα και σύζυγος απουσιάζει από τη ζωή τους, αλλά η απουσία της είναι αυτή που θα κινητοποιήσει την όλη δράση. Ο μικρός πέρα από την προσωπική  έντονη έλλειψη της μητέρας που βιώνει, έχει να αντιμετωπίσει και την περίεργη στάση του πατέρα του που δείχνει από τη μια κάτι να τον απασχολεί και από την άλλη πως κάτι θέλει να κρύψει.

Ο Γκιγέρμο θα αναζητήσει τη βοήθεια από ένα πρόσωπο φανταστικό -τη Μαίρη Πόππινς. Είναι η ηρωίδα που όχι μόνο όλα τα καταφέρνει, αλλά και που τον ίδιο τον συνδέει με την μητέρα του.

Μα η τόσο έντονη ταύτιση του μικρού με αυτήν την ηρωίδα –Εμένα θα μου άρεσε να γίνω η Μαίρη Πόππινς!, δηλώνει στη δασκάλα του, θα κάνει την τελευταία να ζητήσει τη βοήθεια της ψυχολόγου του σχολείου.

Κι έτσι, με βήματα αργά, θα ξεκινήσει μια πορεία αυτογνωσίας τόσο του μικρού όσο και του πατέρα του που στο τέλος θα τους οδηγήσει και σε μια ουσιαστική αλληλοαναγνώριση.

Το μυθιστόρημα δομείται πάνω σε διαδοχικές πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις των κεντρικών ηρώων και έτσι από τη μια διαθέτει μια αμεσότητα, αλλά και μια ταχύτητα κινηματογραφική και από την άλλη προσφέρει στον Παλόμας την ευκαιρία να αποδείξει πως ξέρει όχι μόνο να δημιουργεί χαρακτήρες, αλλά και μέσω των λέξεων και των φράσεων να τους χαρίζει πνοή. Πίσω, όμως, από αυτήν την κατά κάποιο τρόπο ενδοοικογενειακή υπόθεση, δίνουν το παρόν τους και καίρια σημερινά ζητήματα. Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις που έχει αυτή στην καθημερινή ζωή και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Μα και οι πολιτισμικές διαφορές που έντονα παρεμβαίνουν στις ζωές ανθρώπων με διαφορετικούς ηθικούς και κοινωνικούς  κανόνες που προέρχονται από άλλες χώρες και καλούνται τώρα να ‘συγκατοικήσουν’. Και το πως τα σύμβολα μια απελευθερωτικής  φαντασίας πάντα διατηρούν τη δυναμική τους και επιβεβαιώνουν την ανάγκη ύπαρξή τους.

Τέλος η πρόταση για κατανόηση των αδυναμιών τόσο των δικών μας όσο και των άλλων και αμέσως μετά η απόφαση να υπερνικηθούν οι στερεοτυπικοί διαχωρισμοί.

Μυθιστόρημα φαινομενικά απλό. Στην ουσία γραμμένο με μεγάλη μαεστρία, χρησιμοποιεί τη συναισθηματική φόρτιση για να καταγράψει σύγχρονα προβλήματα και πάντα μέσα από μια απλότητα να προτείνει δρόμο προς επίλυσή τους.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στη μετάφραση της Αλεξάνδρας Γκολφινοπούλου μιας και καταφέρνει να διατηρήσει και στην ελληνική απόδοσή τους το τόσο ξεχωριστό ύφος των μονολόγων.

Μάνος Κοντολέων