Ένα

Η μαμά είχε πει πως θ’ αγόραζε εκείνη τα λουλούδια, αλλά με τόσα τρεχάματα ξέχασε να περάσει το απόγευμα από το ανθοπωλείο κι έτσι μείναμε χωρίς. Τώρα μετράει δίπλα μου τις ρώγες του σταφυλιού. Τις κόβει απαλά από το τσαμπί ακούγοντας το ραδιόφωνο που εκπέμπει σε τρεις διαφορετικές συχνότητες μέσα στο μικρό διαμέρισμα: μία στο τρανζίστορ που βρίσκεται πάνω στον πάγκο της κουζίνας, μία σ’ εκείνο που έχει αφήσει ανοιχτό στο δωμάτιό της και, τέλος, μία σ’ αυτό που έχει εγκαταστήσει στην τουαλέτα και που σπανίως το κλείνει. Είμαστε καθισμένοι στην τραπεζαρία, εκείνη μετράει τις ρώγες κι εγώ διπλώνω τις κόκκινες χαρτοπετσέτες με τα χριστουγεννιάτικα σχέδια, ενώ μέσα στο φούρνο κρυώνουν η σούπα βελουτέ με τα σπαράγγια κι ένα ψητό που υποτίθεται πως θα ’πρεπε να είναι γαλοπούλα, αλλά μοιάζει με άλλο πράγμα.
Από την άλλη πλευρά της τζαμαρίας, το σκοτάδι είναι βαθύ. Στο πάτωμα, δίπλα στον καναπέ, ο Μαξ κοιμάται κουλουριασμένος. Το κεφάλι του ακουμπάει σε μια μικρή λιμνούλα από σάλια και κλοτσάει στον ύπνο του. Η Σίρλεϊ, η σκυλίτσα της μαμάς, κοιμάται δίπλα του μέσα στο καλάθι της, σκεπασμένη με την καρό κουβέρτα της.
Βαρκελώνη. Σήμερα είναι 31 Δεκέμβρη.
«Θα είμαστε πέντε» λέει η μαμά. «Χωρίς να υπολογίζω την Όλγα, φυσικά.» Η Όλγα είναι η σύντροφος τής Έμμας ή, όπως την αποκαλεί η Σύλβια όταν η Έμμα δεν βρίσκεται σε απόσταση βολής, «η τσόντα», γι’ αυτό και η μαμά πάντα τη μετράει χωριστά. Και δεν είναι ότι το κάνει περιφρονητικά. Απλώς, μετράει όπως μετρούν οι μητέρες: οι δικοί μου από τη μια πλευρά, οι υπόλοιποι από την άλλη. Εδώ όσοι είναι αίμα μου, εκεί όσοι δεν είναι. «Αν και ο θείος Εντουάρντο θα έρθει λίγο πιο αργά, επειδή η πτήση του έχει καθυστέρηση» διευκρινίζει, καθώς ξεχωρίζει δώδεκα ρώγες και τις βάζει μέσα στο πρώτο μπολ. Μετά συνεχίζει το μέτρημα. Καθώς βλέπει ότι δε λέω τίποτα, σταματάει και με κοιτάζει. «Συμβαίνει τίποτα;»
Της γνέφω αρνητικά με το κεφάλι. Η μαμά είναι αγχωμένη και ταυτόχρονα ενθουσιασμένη. Είναι έτσι εδώ και μερικές εβδομάδες, από τότε που βεβαιώθηκε ότι σήμερα το βράδυ θα είμαστε όλοι παρόντες. Επιτέλους, ύστερα από τόσες αποτυχημένες προσπάθειες, όσοι είμαστε αίμα της θα καθίσουμε μαζί στο τραπέζι να γιορτάσουμε το τέλος του χρόνου και θ’ ανταλλάξουμε ευχές. Είναι μεγάλη μέρα για εκείνη και δεν το κρύβει, επειδή δεν ξέρει πώς να το κάνει. Από τότε που πήρε διαζύγιο από τον μπαμπά, πάντα κάτι συνέβαινε, κάτι στράβωνε στο τέλος, και το πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν χώλαινε. Τα πρώτα Χριστούγεννα η Έμμα είχε ξεμείνει περίπου ένα μήνα στην Αργεντινή, επειδή η αεροπορική εταιρεία με την οποία ταξίδευε φαλίρισε, καθηλώνοντας τους επιβάτες όλων των πτήσεών της στο έδαφος. Ο θείος Εντουάρντο ήταν ο επόμενος που έλειψε: αποφάσισε, ένα χρόνο αργότερα, να πάει να ζήσει στη Λισαβόνα, και εκείνες τις μέρες περίμενε να παραλάβει τα δύο κοντέινερ με τα έπιπλά του, που μάλλον είχαν χαθεί στη διαδρομή και, επιτέλους, είχαν εμφανιστεί στην Ταγγέρη. Και πέρυσι ήταν η σειρά του Μαξ και η δική μου. Στις 31 του μήνα το μεσημέρι, καθώς έπαιζα μαζί του στο πάρκο, η μπάλα του αναπήδησε πάνω σ’ ένα δέντρο κι εκσφενδονίστηκε στο δρόμο. Ο Μαξ έκανε κάτι που δεν είχε ξανακάνει ποτέ μέχρι τότε: άρχισε να κυνηγάει την μπάλα σαν να ήταν το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή του, και καθώς βγήκε στο δρόμο, τον παρέσυρε ένα 4x4. Περάσαμε τη νύχτα στα επείγοντα της Κτηνιατρικής Σχολής, εκείνος σώος και αβλαβής ως εκ θαύματος, αν και σε υποχρεωτική παρακολούθηση. εγώ με δύο ενδοφλέβια Xanax, ξαπλωμένος σ’ ένα ράντζο ανάμεσα στον Μαξ και σ’ ένα Σαρπέι με ύφος μουτρωμένου Βούδα, που δε σταμάτησε να γαβγίζει επειδή, καταπώς φαινόταν, είχε κι εγώ δεν ξέρω τι στα έντερά του, με αποτέλεσμα το δείπνο της μαμάς να γίνει και πάλι ένα συνονθύλευμα από λιγοστά φώτα και πολλές σκιές.
Απόψε, επιτέλους, είναι η βραδιά της μαμάς, κι εκείνη είναι στο πόδι από τις έξι το πρωί, τόσο συγκινημένη που —κάτι το άγχος, κάτι η αδεξιότητα που τη διακρίνει και το λίγο που βλέπει— έχουμε σημειώσει ρεκόρ από πρόσθετες ζημιές στοιβαγμένες δίπλα στον κάδο των σκουπιδιών.
«Βγάλ’ τα έξω αυτά πριν έρθει η Σύλβια, σε παρακαλώ, Φερ» με ικετεύει με ύφος γεμάτο αγωνία, και μετά παίρνει τα σταφύλια και κάθεται στο τραπέζι. «Ξέρεις τώρα πώς κάνει η αδελφή σου όταν σπάω κάτι» προσθέτει ρίχνοντας μια λοξή ματιά στην τσάντα που περιέχει ό,τι έχει απομείνει από την πορσελάνινη λάμπα, τρία ποτήρια, δύο κορνίζες για φωτογραφίες, μια κανάτα νερού και μια τσαγιέρα υποτίθεται κινέζικη, που μέχρι τώρα ήταν η σταρ της συλλογής της από φρικαλέες μινιατούρες, προσφορά μιας εφημερίδας που αρνείται να διαβάσει, αλλά που την αγοράζει «για τα δώρα».
Τώρα με κοιτάζει από την απέναντι πλευρά του τραπεζιού και ξαφνικά βλέπω στα μάτια της έναν τόσο συγκρατημένο ενθουσιασμό, τόση διάθεση να είναι η βραδιά πετυχημένη και να μας έχει όλους μαζί εδώ, που παρ’ όλα όσα τράβηξα μαζί της όλη μέρα, είμαι έτοιμος να την αγκαλιάσω και να της πω να μην ανησυχεί, πως όλα θα πάνε καλά, αλλά συγκρατούμαι.
«Νομίζεις ότι θα τους αρέσει;» με ρωτάει για νιοστή φορά, καθώς γυρίζει και κοιτάζει το φούρνο. «Επειδή, να… σκεφτόμουν ότι ίσως το φαγητό είναι λίγο. Παρόλο που, βέβαια, είναι και οι δύο σαλάτες, και ο θείος Εντουάρντο σίγουρα θα φέρει κάτι από το Duty Free. Κι επιπλέον έχουν μείνει τα τουρόν που έφερε η Σύλβια τα Χριστούγεννα, και…»
«Ηρέμησε, μαμά» τη διακόπτω απαλά. «Το φαγητό θα φτάσει και θα περισσέψει.»
Πρέπει να έχουμε κάνει αυτή τη συζήτηση τουλάχιστον καμιά δεκαριά φορές τις τελευταίες τρεις ώρες. Θα φτάσει το φαγητό; Θα είναι αρκετό; Θα τους αρέσει; Κάνει πολλή ζέστη; Δε θα ήταν καλύτερα να χαμηλώσουμε λίγο τη θέρμανση; Ν’ ανάψουμε ήδη τα κεριά ή να περιμένουμε να έρθουν; Και για απεριτίφ; Α, χωρίς απεριτίφ; Έτσι νομίζεις; Ερωτήσεις. Η μαμά πετάει ερωτήσεις στον αέρα σαν να προσπαθεί να θυμηθεί τα συστατικά μιας συνταγής που δεν επιδέχεται πλέον και πολλές βελτιώσεις, επειδή τέτοιες ώρες τέτοια λόγια, άσε που πια όλοι μάλλον θα βρίσκονται καθ’ οδόν. Οι ερωτήσεις της υποκρύπτουν άλλες, πιο σημαντικές, και επικαλύπτουν εκείνες που στην πραγματικότητα την έχουν οδηγήσει σ’ αυτό το σημείο, να υποφέρει εκ προοιμίου, να αισθάνεται κάτι μεταξύ άγχους και σχεδόν παιδιάστικης συγκίνησης που δεν έχει μάθει να ελέγχει παρά την ηλικία της: είναι εκείνα τα ερωτήματα που τη βασανίζουν και για τα οποία ούτε η ίδια ούτε κανένας από εμάς δεν μπορεί να βρει λύση εκ των προτέρων, επειδή μερικές οικογένειες έτσι είναι —έτσι είμαστε—, τόσο ζωηρές, τόσο απρόβλεπτες κι αλλοπαρμένες. Πρόκειται για ερωτήματα τα οποία, αν η μαμά τολμούσε να τους δώσει φωνή, θ’ ακούγονταν κάπως έτσι: «Εσύ πιστεύεις ότι η Σύλβια θα συμπεριφερθεί καλά και δε θα τσακωθεί με την Όλγα; Κι ότι δε θ’ αρχίσει να μιλάει για πολιτική και να τα βάζει με τις τράπεζες ή με τον πατέρα σου, κι ότι θα έχουμε ηρεμία, χρονιάρα μέρα; Κι ο θείος Εντουάρντο, δε θα μας πει καμιά ιστορία μ’ εκείνες τις σιχαμένες που βρίσκει στα ταξίδια του, που κάνουν την Όλγα τόσο… τόσο…; Και πες μου ότι δε θα παρουσιαστεί κανένας γείτονας από την πολυκατοικία, όπως πριν από δύο χρόνια, που εμφανίστηκε ο κύριος Σαμουέλ του πρώτου ορόφου, μ’ εκείνη την κακομοίρα τη μισόγυμνη μιγάδα, την Κουβανέζα, και ρωτούσε αν είχαμε κανένα μπουκάλι ρούμι, και η Κουβανέζα που ύστερα ξαναγύρισε επειδή ήθελε να μείνει μαζί μας και… αχ, αγόρι μου, πες μου ότι δε θα ξανασυμβεί κάτι τέτοιο».
Και μολονότι από τότε που έφυγε ο μπαμπάς λύθηκαν πολλοί κόμποι κι απελευθερώθηκε πολλή ένταση —ευτυχώς που δεν έχουμε πια να παλεύουμε και μ’ αυτά— και το δείπνο της παραμονής της Πρωτοχρονιάς είναι πολύ πιο ήρεμο, το τέλος του χρόνου είναι μια ημερομηνία που σ’ αυτήν εδώ την οικογένεια μάς κάθεται στο λαιμό. Γι’ αυτό ξεκινάμε αυτή τη βραδιά σφιγμένοι, αποφασισμένοι —ο καθένας από τη γωνία της δικής του ζωής— να διορθώσουμε, στο μέτρο του δυνατού, την ένταση της προηγούμενης χρονιάς και να περάσουμε μια χαλαρή βραδιά κουβεντιάζοντας ήρεμα γι’ ασήμαντα πράγματα, απολαμβάνοντας μεταξύ μας ένα είδος χιούμορ στο οποίο όλοι αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας. Κάπως έτσι αισθανόμαστε περισσότερο κανονική οικογένεια και μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τι αποτελούμε όλοι μαζί.
Μέχρι σήμερα, όλες οι απόπειρες στέφθηκαν με απόλυτη αποτυχία.
Και, συν τοις άλλοις, εδώ και μερικές εβδομάδες η μαμά φαίνεται πως για κάποιο λόγο βρίσκεται σε κατάσταση ­συναγερμού. Είναι νευρική και ανήσυχη. Δίχως να το ξέρει, ψυχανεμίζεται πράγματα που ακόμη της είναι άγνωστα, αλήθειες που μέχρι στιγμής δεν έχουν ακόμη διαφανεί. Φώτα και σκιές. Είναι αδέξια. Κάνει περισσότερο θόρυβο.
Δε φαντάζεται ότι ίσως έχει λόγους για να ’ναι έτσι. Λόγους τους οποίους αγνοεί.
Για την ώρα.
«Όχι, δε μου συμβαίνει τίποτα» απαντώ, προσπαθώντας να ξεχάσω το τελευταίο δείπνο στο οποίο παρευρεθήκαμε όλοι, όταν ο θείος Εντουάρντο θέλησε να μας κάνει έκπληξη μ’ ένα «σούπερ δώρο». Έτσι το ανήγγειλε ο ίδιος χτυπώντας μ’ ένα κουταλάκι το ποτήρι της σαμπάνιας, και είχε τέτοια γκαντεμιά, που το ποτήρι έγινε θρύψαλα στο τρίτο χτύπημα σκορπίζοντας γυαλιά σ’ όλο το τραπεζομάντιλο. Το περί ου ο λόγος δώρο ήταν κάτι χρωματιστά ντοσιέ με λάστιχο με λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το πώς να γίνουμε μέλη της Dignitas, εκείνης της ελβετικής εταιρείας που βοηθά τον κόσμο ν’ αυτοκτονήσει. Σε κάθε ντοσιέ είχε επισυνάψει κι ένα αντίγραφο του εντύπου για τη σύνταξη διαθήκης. Η ­Όλγα, καθολική από τις πλέον πικρόχολες που έχουν ξεμείνει, έγινε έξαλλη. και η Έμμα έβαλε τα κλάματα, έτσι όπως κλαίει εκείνη, αθόρυβα, επειδή της είχε μόλις πεθάνει το ­σκυλί, η Λούα, και ξαφνικά ένιωσε ένοχη ούτε που θυμάμαι για τι. Έπειτα οι μεγάλοι είχαν πιει λίγο παραπάνω και ο ­θείος Εντουάρντο είχε πέσει από τις σκάλες (η μαμά μένει στον πρώτο όροφο) και χρειάστηκε να καλέσουμε ασθενοφόρο. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής προς το νοσοκομείο δεν έπαψε να κραδαίνει στον αέρα το αντίγραφο της διαθήκης του, ενώ φώναζε στο νοσοκόμο, σέρνοντας τις λέξεις σαν μπεκρούλιακας: «Είσαστε όλοι σας δολοφόνοι κι αδερφές, αλλά μ’ εμένα δε θα τα βγάλετε πέρα! Διαόλοι όλοι, χειρότεροι κι απ’ το διάολο!».
Ναι, αν αφήσουμε την Όλγα στην άκρη, εξακολουθούμε να είμαστε πέντε. Δύο γενιές αδελφών: η μία είναι της μαμάς —ο θείος Εντουάρντο κι εκείνη— και η άλλη η δική μου —η Σύλβια, η Έμμα κι εγώ—, σαν δύο παράλληλες σιδηροτροχιές που διασχίζουν το χρόνο και που χωρίζονται απόψε από το τραπέζι, τα πιάτα, τα ποτήρια και τις πολλαπλές ερμη­νείες της κοινής μας ιστορίας.
Χωρίς τον μπαμπά. Χωρίς τους παππούδες.
Εκείνοι πεθαμένοι. Εκείνος φευγάτος. Άπαντες απόντες.
Κι εγώ εδώ, να μετράω τις ρώγες του σταφυλιού μαζί με τη μαμά σαν να μην τρέχει τίποτα, τρέμοντας —όπως κι εκείνη— για ό,τι μπορεί να επιφυλάσσει η νύχτα σε αυτό το τραπέζι που είναι στρωμένο για επτά. «Ας μη στραβώσει τίποτα, σε παρακαλώ, Θεέ μου, ας μη στραβώσει τίποτα», τη φαντάζομαι να ικετεύει σιωπηλά, καθώς φέρνω ξαφνικά στο μυαλό μου αυτό που μου εξομολογήθηκε η Σύλβια μόλις πριν από σαράντα οκτώ ώρες και μου βαραίνει τους ώμους σαν δεύτερο δέρμα.
Και είναι  αλήθεια πως στο προσωπικό μου ραντάρ αναβοσβήνει εδώ και μερικές ώρες ένα κόκκινο φλασάκι που το γνωρίζω καλά. Είναι ένα φως που λαμπυρίζει, ολοένα και πιο καθαρά, στην ορθογώνια οθόνη του μυαλού μου, κόκκινο πάνω σε λευκό φόντο, σαν τις χαρτοπετσέτες που διπλώνω αυτή τη στιγμή.
Στη μια πλευρά του τραπεζιού, η μαμά παίρνει βαθιά ανάσα και βγάζει αργά τον αέρα απ’ τη μύτη. Στην αποδώ πλευρά, εγώ την κοιτάζω και την αισθάνομαι κοντά. Η μαμά είναι κομμάτι του εαυτού μου και όσων μου αρέσει και δε μου αρέσει να κουβαλάω πάνω μου. «Είναι πολλά πράγματα, υπερβολικά πολλά μερικές φορές» σκέφτομαι ενώ εξακολουθούμε να ετοιμάζουμε το τραπέζι και στο ραδιόφωνο κάποιος γελάει. Μιλούν για σταφύλια, για τις προηγούμενες χρονιές και για πράγματα εντελώς αδιάφορα. Κοινοτοπίες. κενό. χριστουγεννιάτικος σαματάς.
Δεν απομένει πολλή ώρα.
Όπου να ’ναι πρέπει να φτάνουν.
 

https://www.fractalart.gr στις 02-09-2020

Ένα οικογενειακό δείπνο, μια παραμονή πρωτοχρονιάς, συγκεντρώνει τα μέλη της «περίφημης οικογένειας» (σελ. 22) του αφηγητή Φερνάντο (Φερ), τη μαμά Αμάλια, τις δύο μεγαλύτερες αδελφές του Σύλβια και Έμμα, την Όλγα, το θείο Εντουάρντο, καθώς και τα δύο τετράποδα μέλη της, το Μαξ, γερμανικό μολοσσό και τη Σίρλεϊ «με ουρά σαν τη στρόφιγγα του γκαζιού» (σελ. 46), για να γιορτάσουν ανάμεσα σε ένα «συνονθύλευμα από λιγοστά φώτα και πολλές σκιές» (σελ. 15) τον ερχομό μίας καινούργιας χρονιάς. Την ομήγυρη πλαισιώνουν, παρά τη φυσική απουσία τους, και άλλα πρόσωπα, ζώντα ή κεκοιμημένα, η Ίνγκριντ, φίλη της μαμάς, η γιαγιά Έστερ και η Σάρα. Απών, οριστικά και αμετάκλητα, ο μπαμπάς. Και, φυσικά, «Η Καρέκλα», στημένη ανελλιπώς σε μία γωνιά του τραπεζιού, μία συνήθεια «που πρέπει να σεβόμαστε, επειδή οι μητέρες είναι μητέρες κι αυτό είναι ήδη γνωστό» (σελ.261).

Ο Alejandro Palomas (Βαρκελώνη, 1967), με πατέρα ισπανό και μητέρα χιλιανή, έλαβε το πτυχίο του στην Αγγλική Φιλολογία από το Universidad de Barcelona και το μεταπτυχιακό του στην Ποίηση από το New College στο San Francisco. Διδάσκει δημιουργική γραφή, έχει μεταφράσει στα ισπανικά σημαντικούς

ξένους λογοτέχνες και συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά μέσα επικοινωνίας. Έχουν εκδοθεί, έως σήμερα, δεκαοκτώ μυθιστορήματα τα οποία έχουν μεταφραστεί σε οκτώ γλώσσες. Έλαβε, ανάμεσα σε άλλα, τρία βραβεία για το έργο νεανικής λογοτεχνίας «Un hijo» («Ένας γιος», 2014, συνέχεια του οποίου αποτελεί το βιβλίο «Un secreto», 2019) και το Premio Nadal για το έργο του «Un amor» («Μία αγάπη», 2018, τελευταίο έργο της τριλογίας «Una madre», «Un perro», «Un amor»). Οι δυσκολίες στην επικοινωνία και οι τραυματικές οικογενειακές σχέσεις αποτελούν το βασικό θεματικό του άξονα.

Αφηγηματικά χαρισματικός, καθώς το παρελθόν στοιχειώνει είτε στο σύνολό της την οικογένεια είτε κάθε έναν ξεχωριστά, τυλίγει τις επιμέρους ιστορίες με έναν μανδύα γεμάτο χάρη και αισθαντικότητα, μετατρέποντας το έργο του σε ένα γοητευτικό ανάγνωσμα, ένα αφοπλιστικά τρυφερό οικογενειακό saga που πάλλεται ολόκληρο από μία συναισθηματική φλόγα. Οι ήρωές του ελίσσονται παθιασμένα, σχεδόν ιδρωμένα, ανάμεσα στο δραματικό και το κωμικό στοιχείο, το ρεαλισμό, το όνειρο και την ελπίδα σε ένα αλμοδοβαρικής σύλληψης περιβάλλον. Ο συγγραφέας βυθίζει πρωταγωνιστές και αναγνώστες σε μία συναρπαστική εσωτερική κατάδυση, ανακατεύοντας με περισσή δεξιοτεχνία τα υλικά του: σχέσεις γεμάτες κενά, αισθήματα τόσο βαθιά καταχωνιασμένα που καταλήγουν οιονεί ανύπαρκτα, πόνος που γίνεται απόγνωση, σχεδόν τρέλα, σε ένα σκηνικό θεάτρου (στο διαμέρισμα της μαμάς διαδραματίζονται τα περισσότερα γεγονότα σε χρόνο ενεστώτα), όπου οι ήρωες παραταγμένοι γύρω από την τραπεζαρία, κουβαλώντας ρωγμές συναισθηματικές, μυστικά και σιωπές, παρέα με την «καρέκλα των απουσιών» καταθέτουν την απεγνωσμένη και συχνά ανομολόγητη ανάγκη τους να αγαπήσουν και να αγαπηθούν σαρωτικά, ολοκληρωτικά. Μόνη εξαίρεση, η Αμάλια…..

Χωρισμένο σε τέσσερα βιβλία (τμήματα), με ξεχωριστό τίτλο για κάθε ένα από αυτά (Λίγα φώτα και πολλές σκιές, Ο φάρος, Αυτό το πλοίο που όλους μας κουβαλάει, Μενεξεδένια ξημερώματα), το έργο κλιμακώνεται σταδιακά, περνώντας από την άρνηση στην αποδοχή, από τη μοναξιά στη συντροφικότητα, από τη σιωπή στο διάλογο, από την άγνοια στη γνώση και, εν τέλει, από το σκοτάδι της νύχτας στο φως μίας καινούργιας μέρας που γλυκοχαράζει. Εικόνες δυνατές, γεμάτες χρώματα και λυρισμό, γλώσσα ρέουσα, τρυφερή και αγαπησιάρικη που με μαεστρία αποφεύγει την παγίδα του μελό, η αφήγηση βασίζεται σε ένα στέρεο ψυχαναλυτικό υπόβαθρο και καταφέρνει να κερδίσει τον αναγνώστη με μία βαθιά φυσικότητα και μία αδιαπραγμάτευτη οικειότητα. Το παρελθόν μάς προσπερνά με τρόπο σχεδόν κινηματογραφικό, μοιάζει να τρέχουμε πίσω από τους ήρωες με μία κάμερα στο χέρι. Σιωπές άλλοτε φλύαρες και άλλοτε ξερές και άνυδρες, απουσίες και απώλειες που άφησαν ανεξίτηλα χαραγμένα τα σημάδια τους στην ψυχή των ηρώων που οχυρωμένος ο καθένας πίσω από το δικό του τείχος, ζητούν, κάποιοι χωρίς καν να το γνωρίζουν, ν’ αποτινάξουν από πάνω τους την αφόρητη μοναξιά τους…..

Δουλεμένο στην κάθε του λεπτομέρεια το βιβλίο συνεπαίρνει τον αναγνώστη ήδη από τον τίτλο και το υπέροχα ποιητικό του εξώφυλλο. «Μια μητέρα» ο τίτλος του και όχι «Η μητέρα», ένα από τα πλέον παράδοξα συμβαίνει εδώ καθόσον ο τόσο γενικός και αόριστος, σε ένα πρώτο επίπεδο, τίτλος καταφέρνει να μεταμορφωθεί για τον αναγνώστη διαφορετικής χώρας, φυλής ή γλώσσας σε κάτι απόλυτα προσωπικό και οικείο. Άλλωστε, η χρήση των αόριστων άρθρων στους τίτλους των έργων του Alejandro Palomas (βλ. Ένας γιος) αποτελεί ένα βασικό συγγραφικό εργαλείο που με τρόπο θαυμαστό μετατρέπει, εδώ την Αμάλια, όχι απλά ως το πρωταγωνιστικό πρόσωπο του συγκεκριμένου έργου, αλλά ως ένα πρόσωπο αναγνωρίσιμο, ζωντανό και οικείο για τον κάθε ένα από εμάς.

Ανασκαλεύοντας ακομπλεξάριστα το δικό του παρελθόν και τα μυστικά της οικογένειάς του, ο συγγραφέας μοιράζεται με πάθος τα του οίκου του. Με μητέρα από τη Χιλή, αλμπίνα, που έζησε δύσκολα χρόνια μαζί με τον πατέρα του συγγραφέα, με δύο αδελφές και ένα σκύλο, όπως ο ίδιος ομολογεί σε συνεντεύξεις του, δεν είχε ιδιαίτερες δυσκολίες να δουλέψει τους χαρακτήρες του έργου του, απλά παρατηρώντας και καταγράφοντας, για παράδειγμα, τα βλέμματα, τις σιωπές και τις κινήσεις της αδελφής του Μόνικας που αποτέλεσε ένα είδος προτύπου για την Έμμα του βιβλίου του. Ταυτόχρονα, επιθυμεί, και το πετυχαίνει, δίνοντας στην Αμάλια τη δυνατότητα να ανακαλύψει μία καινούργια ζωή στα εξήντα πέντε της, τολμώντας ν’ αντικρύσει ένα μέλλον με πιο φωτεινά χρώματα (αν και πάσχει από φωτοφοβία) μετά το διαζύγιό της από τον αποκαρδιωτικά απόντα και ελλιπή σύζυγο και πατέρα, να αποτίνει φόρο τιμής σε μία ολόκληρη γενιά γυναικών που έζησαν φοβισμένες και ταπεινωμένες, βιώνοντας βία σωματική μα και ψυχολογική από άντρες-τυράννους, που όχι μόνο δεν στάθηκαν σωστοί ως σύζυγοι αλλά ούτε, καν, ως πατέρες.

Πολυεπίπεδο μυθιστόρημα, έργο-ύμνος στη μητρότητα κάθε είδους, και ταυτόχρονα ένα έργο αλληγορικής ενηλικίωσης (άλλωστε από τα τρία αδέλφια, ο Φερ και η Σύλβια μόλις το βράδυ της παραμονής της νέας χρονιάς θα καταφέρουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, να σταθούν στα πόδια τους και να αντιμετωπίσουν με σθένος τις αλήθειες της ενήλικης ζωής τους). Ο συγγραφέας ξαφνιάζει με την άνεση, την τόλμη και την ξεκάθαρη θέση του μιλώντας για ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, τη μητρότητα. Διαβαίνοντας με ένταση τις λεωφόρους από την απεραντοσύνη της μητρικής αγάπης, τον πόνο και την απογοήτευση που προκαλεί πολλές φορές η έλλειψή της, έως την αποδοχή και τη στήριξη άλλων μη παραδοσιακών μορφών μητρότητας, ουσιαστικά ο συγγραφέας καταθέτει τη δική του ευαίσθητη ματιά αφιερώνοντας το βιβλίο αυτό στη μητέρα του, στην μητέρα μας, την κάθε μητέρα αυτού του κόσμου, με σκηνές που θα μείνουν σημείο αναφοράς της σύγχρονης λογοτεχνικής ιστορίας όπως αυτή στην οποία η Αμάλια παρηγορεί την Έμμα για την απώλειά της στο εστιατόριο μαζί με τον Φερ. Συγκλονιστικά ρεαλιστική, ανατριχιαστικά συγκινητική, χωρίς ίχνος φτιασιδιού, μία από τις σπουδαιότερες, ειλικρινέστερες αφηγήσεις για την ακατάβλητη δύναμη της αγάπης μίας μητέρας, τη μαγική αυτή συνταγή του μητρικού φίλτρου, για την, άνευ όρων, ανοιχτή αγκαλιά μιας μητέρας.

Όλοι οι χαρακτήρες είναι εκτενώς μελετημένοι, από την βαθιά πληγωμένη Έμμα που ο πόνος την οδηγεί σε δρόμους στα όρια της παράνοιας, ενώ εκείνη σπαράζει βουβά για τη χαμένη της αγάπη, η Σύλβια που η ανομολόγητη απώλειά της τη μετατρέπει σε υποχόνδρια, πικρόχολη και δύστροπη Λαίδη Βετέξ, ο Φερ που για να μην πονέσει ξανά από μία πιθανή προδοσία αποφασίζει να κλειστεί ερμητικά στην προστασία του μικρού του διαμερίσματος, ο Εντουάρντο που δεν τολμά να ομολογήσει πόσο τρομακτικά χρειάζεται την αγάπη, η γιαγιά Έστερ, alter ego του συγγραφέα, μοιάζει με οικογενειακό τοτέμ, έτοιμη να μιλήσει για τις μεγαλύτερες αλήθειες της οικογένειας, ένας απαράδεκτος τύπος πατέρα, άνευ ονόματος, που ζει για να κάνει τους άλλους να υποφέρουν και τέλος η Αμάλια, διάφανη, αστεία, εύθραυστη, αφελής, γεμάτη ελλείψεις και απίστευτα ζημιάρα μα πάνω απ’όλα βράχος ακλόνητος, μία ψυχή γεμάτη κατανόηση, τόλμη, κατανόηση, αποδοχή, τρυφερότητα, αγάπη….

Το έργο «Μία Μητέρα» αποτελεί ένα συγκινητικό χρονικό μίας οικογενειακής συμφιλίωσης αλλά ταυτόχρονα μία ηχηρή ομολογία πως η πιο μεγάλη ανθρώπινη περιπέτεια εξελίσσεται εντός μας καθώς εμείς απλά την παρακολουθούμε πολλές φορές από… απόσταση. Ο Alejandro Palomas με συγγραφική ωριμότητα μας παραδίδει ένα έργο που ερευνά τη δυναμική μίας οικογένειας, μιλά για όσα χωρίζουν και επανενώνουν τους ανθρώπους και ζωντανεύει συγκινητικά εμπρός μας μία ιστορία που γεμίζει τον αναγνώστη με μία λυτρωτική ζεστασιά και ένα ζωογόνο αεράκι συναισθηματικής πληρότητας. Τίποτε δεν περισσεύει, τίποτε δεν λείπει από αυτό το μοναδικής ομορφιάς μυθιστόρημα που εκφράζει όλα όσα μας αποκαλύπτει με τον τίτλο του: «Μία Μητέρα». Μία λέξη αρκεί.

ΝΑΝΤΙΑ ΤΡΑΤΑ