Εισαγωγή

Στις μέρες μας, η ερωτική σχέση αποτελεί τη βασική —αν όχι τη μοναδική— πηγή ικανοποίησης πολλών και διαφόρων αναγκών.
Ας υποθέσουμε ότι μια ερωτική σχέση πρέπει να προσφέρει σταθερότητα, αναγνώριση, ανανέωση, ψυχαγωγία, σεξουαλική ευχαρίστηση, κατανόηση, παρηγοριά, στήριξη, συνενοχή, οικονομική συνεργασία, συμβουλές… Ακόμη χειρότερα, ας υποθέσουμε πως όλα αυτά είναι απλά πράγματα που πρέπει να προσφέρονται φυσικά και αβίαστα.
Άσχημα νέα: τίποτα δεν συμβαίνει φυσικά και αβίαστα, και τίποτα δεν είναι τόσο απλό.
Θα ήταν ευχής έργο να μπορούσαμε να μειώνουμε τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες μας ανάλογα με τη σχέση. Ωστόσο, για όσους έχουμε ήδη επιλέξει η συμβίωση ν’ αποτελεί κάτι θεμελιώδες στη ζωή μας, αυτό δεν αρκεί.
Για να είμαστε καλά στη σχέση μας (να βρούμε τον κατάλληλο σύντροφο, να ταιριάξουμε και να παραμείνουμε μαζί) χρειάζεται σκέψη και προσπάθεια. Είναι άλλο πράγμα ν’ αφήνεται κάποιος στις παρορμήσεις του και να γίνεται έρμαιο των ιδιοτροπιών και των ανασφαλειών του, και άλλο, εντελώς αντίθετο, να ξέρει πού θέλει να οδηγήσει τη σχέση του και να ενεργεί αναλόγως.
Αυτή είναι η φιλοδοξία του παρόντος βιβλίου: να επισημάνει κάποια θέματα τα οποία θα μας απασχολήσουν όταν έρθει η ώρα να εμπλακούμε σε μια νέα σχέση ή να συνεχίσουμε την υπάρχουσα. να μας βοηθήσει να δούμε ποιες συμπεριφορές θα μας οδηγήσουν με βεβαιότητα στη θλίψη ή στην οργή. να μας μάθει να ανιχνεύουμε τις εποικοδομητικές εναλλακτικές που θα μας βοηθήσουν να ξαναχτίσουμε τη σχέση μας με τον εαυτό μας και με τον άλλον.
Έτσι, πήρα το θάρρος να αποκαλέσω αυτό το βιβλίο «εγχειρίδιο», όχι επειδή υποστηρίζω ότι περιέχει τελικές ή διεξοδικές απαντήσεις στα γιατί, αλλά επειδή καταπιάνεται όσο καλύτερα μπορεί με τα πώς.
Επιπλέον, η λέξη εγχειρίδιο παραπέμπει σ’ ένα βιβλίο «του χεριού» (το αγγλικό handbook), σε αντιπαράθεση με τους βαρείς τόμους του παρελθόντος που έπρεπε ο αναγνώστης να ακουμπήσει πάνω σ’ ένα αναλόγιο για να τους διαβάσει. Τα εγχειρίδια ήταν τα μικρά και εύχρηστα βιβλία που μεταφέρονταν παντού για άμεση χρήση του περιεχομένου τους, κι αν στις μέρες μας αυτό φαίνεται προφανές, δεν ήταν έτσι πάντα. Θα μου άρεσε, λοιπόν, αυτό εδώ το βιβλίο να κάνει μνεία στον εύχρηστο και προσιτό χαρακτήρα που είχαν ανέκαθεν τα εγχειρίδια και να γίνει ένα βιβλίο το οποίο θα μπορεί κάποιος να συμβουλευθεί όποτε το απαιτεί η περίσταση κι όποτε χρειαστεί κάποιες «πρόχειρες ιδέες».

Μερικές διευκρινίσεις πριν αρχίσουμε:
Όποτε αναφερόμαστε στα δύο μέλη ενός ζευγαριού θα χρησιμοποιούμε τις αντωνυμίες «εκείνος» κι «εκείνη» απλά και μόνο για να διακρίνουμε με ευκολία τον έναν από τον άλλον, όμως, οτιδήποτε λέγεται, ισχύει και για το ζευγάρι που αποτελείται από «εκείνον κι «εκείνον», ή από «εκείνη» κι «εκείνη».
Ομοίως, στις περισσότερες περιπτώσεις και καταστάσεις τις οποίες θα σχολιάσουμε, τα γένη εναλλάσσονται. Αφορισμοί του τύπου: «έτσι κάνουν οι άντρες κι έτσι οι γυναίκες», απορρίπτονται. Τις περισσότερες φορές, οι ισχυρισμοί αυτοί στηρίζονται μόνο σε προκαταλήψεις και περιγραφές συμβάντων κι όχι σε εγγενή χαρακτηριστικά.
Δεν υπάρχει, για παράδειγμα, καμία ξεκάθαρη απόδειξη για το ότι οι γυναίκες είναι πιο διαισθητικές ενώ οι άντρες είναι πιο πρακτικοί (όλα τα επιχειρήματα περί ύπαρξης ενός «θηλυκού» κι ενός «αρσενικού» μυαλού αναθεωρούνται στις μέρες μας). Αν δεν εμφανίζονται ισόρροπα τα χαρακτηριστικά αυτά στο ένα και το άλλο φύλο, αυτό οφείλεται μάλλον στις δικές μας προκαταλήψεις, που μας κάνουν να διαπαιδαγωγούμε τα αγοράκια και τα κοριτσάκια μας χαρίζοντας στα μεν ένα παιχνίδι με κατασκευές (για ν’ αναπτύξεις το θετικό μυαλό σου) και στα δε μια κούκλα (για ν’ αναπτύξεις την τρυφερότητά σου).
Θα αποφύγουμε, λοιπόν, να διακρίνουμε τους ανθρώπους με βάση το φύλο, εκτός από τις περιπτώσεις στις οποίες οι διαφορές είναι τόσο προφανείς, που η αποσιώπησή τους θα μας εμπόδιζε να ταυτιστούμε με τη μια ή την άλλη πλευρά. Ακόμα και τότε, όμως, ας έχουμε κατά νου ότι υπάρχουν άντρες οι οποίοι, σε μια συγκεκριμένη σχέση ή στιγμή, κρατούν στάση «θηλυκή», όπως και γυναίκες οι οποίες υιοθετούν μια θέση που θεωρείται παραδοσιακά «αρσενική».
Επίσης, θα χρησιμοποιήσουμε συχνά τη λέξη ζευγάρι ως συνώνυμο οποιασδήποτε σταθερής σχέσης ανθρώπων οι οποίοι συζούν με προοπτική συνέχειας. Η νομική υπόσταση της ένωσης, για ό,τι πραγματεύεται το βιβλίο αυτό, δεν έχει καμία σημασία, και εκτός σπανίων περιπτώσεων, θα χρησιμοποιούμε τον όρο μ’ αυτόν τον πιο «κοινό» τρόπο.
Τέλος, εδώ θα εξετάσουμε κατά κύριο λόγο σχέσεις οι οποίες (υποτίθεται πως) είναι μονογαμικές. Δηλαδή, σχέσεις όπου υπάρχει ένας βασικός σύντροφος (αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με την πίστη: η απιστία δεν ακυρώνει τη μονογαμία). Θέλω να πιστεύω ότι πολλά απ’ όσα λέγονται στις επόμενες σελίδες ενδιαφέρουν εξίσου και άλλα, εναλλακτικά μοντέλα συνύπαρξης —όπως αυτό της αποδοχής των πολλαπλών ερωτικών σχέσεων— τα οποία σέβομαι απολύτως.

Θα παρατηρήσετε ότι κάθε κεφάλαιο ξεκινάει μ’ ένα επίγραμμα. Όλα είναι αποσπάσματα τραγουδιών. Η επιλογή έγινε με μοναδικό κριτήριο το προσωπικό μου γούστο και τη σχέση που έχει το κείμενο, όπως το αντιλαμβάνομαι εγώ, με το θέμα το οποίο προσεγγίζουμε σε κάθε κεφάλαιο. Αν, εκτός από την ανάγνωση του συγκεκριμένου αποσπάσματος, μπείτε στον πειρασμό ν’ ακούσετε κάποιο κομμάτι που ίσως δεν γνωρίζετε, εύχομαι να το απολαύσετε όσο κι εγώ.
Αφού, λοιπόν, τελειώσαμε με τα προκαταρκτικά, ας αρχίσουμε τη δουλειά…