ΚΟΡΝΑΡΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ ΑΝ ΑΚΟΥΣΕΤΕ στη βροχή κάποιο μοναχικό αυτοκίνητο να κορνάρει στον εαυτό του, θα είμαι εγώ. Αν ακούσετε μέσα σε νερά και λάσπες έναν βραχνό τενόρο να καθαρίζει τη φωνή του — ναι, θα είναι το δικό μου αυτοκίνητο. Μ’ αρέσει να τρέχω κορνάροντας στη βροχή. Χαίρομαι το οδήγημα στο βρεμένο. Εκεί που ο καλός μικρομεσαίος φρενάρει, μπλοκάρει και ντεραπάρει. Εκεί που η σύζυγος προειδοποιεί: «πρόσεχε, βρέχει!» και ο σύζυγος μαρμαρώνει στην αριστερή λωρίδα. Εκεί να περνάς, ανάμεσα νερό και νερό, ελέγχοντας την υδρολίσθηση και την ολίσθηση. Να νιώθεις το τιμόνι σου να αλαφρώνει όσο πρέπει και να χαϊδεύεις το φρένο σου τρυφερά. Και να κορνάρεις επίμονα σαν χούλιγκαν. Μακριά στην εθνική οδό, μέσα σε πέπλα βροχής και ομίχλης, να κορνάρεις στο τίποτα. Κάτι ίσκιοι φορτηγών μακριά, που ούτε σε ακούνε. Γιατί τόση φωνή στο κενό; Ξεκίνησε από ένα τεχνικό πρόβλημα. Οι Γάλλοι σχεδιαστές τοποθέτησαν τον αεροτενόρο του Renault 5 Gt turbo χαμηλά, μέσα στο μπροστινό σπόιλερ. (Το διόρθωσαν στα νέα μοντέλα). Όταν βρέχει, οι σάλπιγγες γεμίζουν νερό. Μπουκώνουν και χαλάνε. Βραχνιάζεις και βουβαίνεσαι. Μία λύση είναι να αλλάζεις, κάθε τόσο, όλο το σύστημα. (Το έκανα την πρώτη φορά). Μια άλλη —την ανακάλυψα μόνος μου—-, όταν βρέχει, να κορνάρεις κάθε τόσο. Ο πεπιεσμένος αέρας διώχνει τα νερά, όπως όταν ξεροβήχεις και καθαρίζεις τον λαιμό σου. Δεν λιμνάζουν, δεν διαβρώνουν, δεν καταστρέφουν. Κορνάροντας στη βροχή. Στην αρχή το έκανα από ανάγκη, μετά έγινε συνήθεια, τρόπος ζωής. Φεύγω αφήνοντας πίσω μου ψηλά νερά και έναν απόηχο σειρήνας που σβήνει. Είναι μία φωνή διαμαρτυρίας, μία φωνή μοναξιάς μέσα στο σύννεφο. Εδώ είμαι, φωνάζει. Όχι μόνο τις ωραίες ηλιόλουστες μέρες, όπου όλοι πάνε βόλτα και εκδρομή. Αλλά και τις σκοτεινές μέρες, τις συννεφιασμένες, τις δύσκολες. Όταν έχει λάσπη και μαυρίλα. Εδώ είμαι, τρέχω και παρέρχομαι — και δεν ξαναπερνάω ποτέ δύο φορές. Ούτε στο ίδιο ποτάμι, ούτε στον ίδιο δρόμο μπορείς να ξαναμπείς, είπε ο Ηράκλειτος. Ποτάμι ο δρόμος, στη βροχή. Οι Τέλειες Διαδρομές είναι, συνήθως, μέρα με φως. Οι δύσκολες, νύχτα με νερό. Οι πιο ευεργετικές για την ψυχή είναι οι τέλειες της βροχής. Αυτό το νιώθεις την άλλη μέρα — είσαι τόσο κουρασμένος όταν φτάνεις! Τρέμεις καμιά φορά από την υπερένταση και την κόπωση. Όμως το άλλο πρωί ξυπνάς με την αίσθηση πως πέρασες ένα δύσκολο ποτάμι. Κορνάροντας στη βροχή. Όχι, δεν κορνάρω μέσα στις πόλεις, δεν ενοχλώ τους φιλήσυχους πολίτες. Εκεί, άλλωστε, οι ταχύτητες είναι μικρές, τα νερά δεν εισβάλλουν εύκολα, οι τεχνικοί λόγοι παρέλκουν. Έξω όμως, στους ελεύθερους δρόμους, ξεχύνομαι αλαλάζοντας. Μόνον όταν ακούω μουσική δεν κορνάρω. Γιατί, όσο αρμονικά συνταιριασμένοι κι αν είναι μεταξύ του,ς οι τενόροι μου (σε διαστήματα πέμπτης, σαν σάλπιγγες), σπάνια συμπίπτουν τονικά με τη μελωδία που βγαίνει από τα ηχεία. Κι αν αναγκαστώ, παράγεται μία ηχητική μουντζούρα, ένας θόρυβος ατελής. Και απορρυθμίζει τη χορογραφία της οδήγησης. Γνώρισα πολλούς βρεμένους δρόμους — στις ʼλπεις, στις Βελγικές ευθείες, στην Πίνδο, στην πεδιάδα του Πάδου, ανεβαίνοντας την κοιλάδα του Ηudson. Αλλά η πιο ωραία βροχή κεντάει στα ορεινά της Πελοποννήσου. Ανάμεσα Λαγκάδια και Δημητσάνα. ʼλλοι τραγουδάνε στη βροχή. ʼλλοι χορεύουν. Εγώ και τραγουδάω και χορεύω, με το άλλο μέρος του εαυτού μου — αυτό που έχει τέσσερεις ρόδες. Έτσι, όσο κινούμαι, θέλω να φεύγω. Να περνάω από δρόμους σκοτεινούς, χειμωνιάτικους και να χάνομαι αφήνοντας πίσω γραμμές από φώτα φρένων και μία αχνή αρμονική αντήχηση. Ίσως θα την θυμούνται λίγες ώρες τα δέντρα και οι θάμνοι του τοπίου.

Τα μεταφορικά μέσα συνδέονται όλα με τη φυγή. Αλλά και με την ταχύτητα, αφού αργή φυγή είναι φυγή χωρίς νόημα και γοητεία. Την εποχή των περιηγήσεων μου ανά την Ελλάδα με τα περιφρονημένα ΚΤΕΛ, αγαπούσα πολύ το βιβλίο του Λουί Αραγκόν «Les Voyageurs de l’ Imperiale». Τις μεγάλες πολυπρόσωπες συνθέσεις που ταξιδεύανε μέσα στο χρόνο. Ταξιδεύοντας ταξίδευα κι εγώ, ηρωίδα στο ατελείωτο μυθιστόρημα του χρόνου. Μετά ήρθε η εποχή των υπερωκεανίων της ποίησης, εκείνων που τραγουδάνε και «πλέχουνε», και των υπερσιβηρικών σιδηροδρόμων που η τροχιά τους ξαφνικό εκτινάσσεται πέραν του Βορείου Πόλου και το ταξίδι συνεχίζεται εκτός γης επ' άπειρον, Αλλά εποχή, μυθική ή πραγματική, του Ι.Χ. αυτοκινήτου δεν γνώρισα ακόμη. Αν το χρονικό διάστημα 1890-1920 στο αυτοκίνητο με μαγεύει είναι γιατί θα μ' άρεσε να ζω τότε και να πηγαίνω βόλτα με μια Φορντ του 1916 ας πούμε. Για τα Ι.Χ. και τα ταξί, έχω μια καθαρά χρηστική αντίληψη, όπως πολλοί, ανάμεικτη με πολύ φόβο και καχυποψία. Επομένως, «Η Τέλεια διαδρομή» του Νίκου Δήμου υπήρξε για μένα μια πολύ μεγάλη έκπληξη. Οχι μόνο γιατί με ανάγκασε να σκεφτώ πάνω στη σχέση αυτοκινήτου-ανθρώπου, και δη οδηγού, αλλά και επειδή είναι ένα βιβλίο γραμμένο σε γλώσσα γλαφυρή, έξυπνη και συχνά ποιητική. Λοιπόν, ένα τέλεια ορθόδοξο βιβλίο, αφού μιλάει για τον βασιλιά της αυτοκίνηοης που όσοι δεν τον προσκυνούν, πάντως τον έχουν ανάγκη και τον θέλουν, αποδείχτηκε τέλεια αιρετικό. Ποιος να το'λεγε ότι μπορεί να υπάρξει ποίηση του αυτοκινήτου, άρα και ποίηση της τεχνολογίας; (Το ποίημα του Ελύτη για την Alfa Romeo) μάλλον δεν το ξέρουν πολλοί). Ποίηση η οποία, ενώ με το ένα χέρι αγγίζει τον δημιουργό, το πνεύμα πίσω από την τέλεια σύνθεση της μηχανής, με το άλλο θωπεύει την ίδια τη μηχανή ως αυτοτελή, σχεδόν έμψυχη ύπαρξη και της πλέκει εγκώμια για την ανταπόκρισή της. Αλλά αιρετική αποδείχτηκε και για άλλον ένα λόγο «Η τέλεια διαδρομή» έχει αισιοδοξία και χιούμορ. Είναι ενθαρρυντικό, μέσα στη σκοτεινιά που κυριαρχεί παντού για την επικείμενη τεχνολογική καταστροφή, ν' ακούγεται μια «εναλλακτική φωνή» που τολμάει να φωνάζει: «Απογειωθείτε! Κάθε τι που επιταχύνει τη ζωή κερδίζει χρόνο απ' το θάνατο. Η μόνη μας άμυνα είναι: περισσότερο γκάζι». Ωραία ουτοπικό; Ίσως. Πάντως κι ένας απαισιόδοξος αρνητής δεν μπορεί να μην αισθανθεί μια κράμπα αισιοδοξίας σ’ αυτήν την προτροπή. Τα περισσότερα από τα κείμενα της «Τέλειας διαδρομής» είναι αναδημοσιεύσεις από τακτική πολυετή συνεργασία του Νίκου Δήμου με τους «4 Τροχούς». Τα ποιήματα από τη συλλογή «Ποιήματα 50-90». Η ατμόσφαιρα φιλμ νουάρ στο «Κορνάροντας στη Βροχή», «Ο άνθρωπος που ετοίμαζε το Αυτοκίνητο του», νοσταλγός περιπαθής της μεγάλης φυγής την οποία συνεχώς αναβάλλει, οι «Αναδρομές», το «Μουσική και Κίνηση», όπου το ευτράπελο συχνά περνάει ιπποτικά στην άλλη λωρίδα για να προσπεράσει ο μελαγχολικός στοχασμός -στοιχείο που μέσα σ' ένα αισιόδοξο, με χιούμορ βιβλίο είναι κάποτε έντονα αισθητός- εκφράζουν τον παράδοξο, ευτυχώς πάντως υπαρκτό αισθητισμό ενός τρόπου ζωής που συγκεντρώνει περισσότερες εύκολες επικρίσεις, παρά σοβαρά ερωτηματικά για τις πολλαπλές σημασίες του. Μπορεί να συμφωνεί ή να μη συμφωνεί κανείς με τον ορισμό της ελευθερίας που προτείνει ο Νίκος Δήμου, «Ταχύτητα - μέγα ανάλογον ελευθερίας», αλλά όλοι θελήσαμε κάποτε να φύγουμε κάποιο σούρουπο μ' ένα τρένο προς άγνωστον κατεύθυνσιν, μοναχικοί και τραγικοί ή καβάλα σ' έναν κέλητα του ανέμου («να αμολήσεις τα άλογα στην άσφαλτο») να καταπιούμε τις αποστάσεις που μας χωρίζουν απ' το απόλυτο. Μαρία Τσάτσου Καθημερινή